FURUSA ZA BIASHARA WILAYANI NACHINGWEA

FURUSA ZA BIASHARA HALMASHAURI YA WILAYA  YANACHINGWEA

UTANGULIZI

Wilaya ya Nachingwea ipo umbali wa km 140 kutoka makao makuu ya mkoa wa Lindi  , ipo kati  ya  nyuzi  10 - 11  Latitude  kusini   mwa    ikweta  , nyuzi 38 - 39 longitudo mashariki mwa griniwich.Nachingwea inapakana na Wilaya ya Ruangwa kwa upande wa kaskazini - mashariki ,Wilaya ya Masasi upande wa Kusini - mashariki ,Wilaya ya Tunduru upande wa kusini -magharibi na Wilaya ya Liwale upande wa Kaskazini - magharibi.Wilaya zingine zilizopo katika Mkoa wa Lindi ni Wilaya ya Kilwa, Manispaa ya Lindi na Wilaya ya Lindi Vijini.

WAKAZI 

Kwa mujibu wa sensa ya watu na makazi ya mwaka 2012.Wilaya ya Nachingwea ilikuwa   na Jumla ya wakazi wapatao 178,464 ambapo 86,382 wavulana   na      92,082 wanawake

UCHUMI

Pato la jumla la wakazi wa Nachingwea (GNP) kwa mwaka 2015/2016, lilikuwa Tshs 65,139,360,000/= (Bilioni sitini na tano milioni mia moja thelethini na tisa mia tatu sitini elfu tu.) Wastani wa pato la wakazi wa Nachingwea (Per Capital income) kwa mwaka 2015/2016 lilikuwa Sh 365,000/= kwa mujibu wa sensa ya watu na makazi ya mwaka 2012.

Nachingwea ina ardhi yenye rutuba, hivyo kuwezesha uzalishaji wa mazao mengi ya chakula na biashara. Fursa hii itasaidia Wilaya yetu kutimiza dhana ya ‘KAZI IENDELEE’ na hatimae kufikia malengo ya uchumi wa kati. Katika kutekeleza majukumu ya kuinua uchumi, kupitia

• FURSA ZINAZOPATIKANA SEKTA YA BIASHARA

Kufungua biashara Mjini na Vijijini:

Biashara za maduka ya rejareja.

Biashara za maduka ya nusu jumla.

Biashara za maduka ya jumla.

Biashara za vileo.

Biashara za nyumba za wageni.

Biashara za kumbi za mikutano.

Biashara za maduka ya pembejeo za kilimo.

Biashara za maduka ya dawa muhimu.

Biashara za maghala ya kuhifadhia mazao.

Biashara ya kufungua Kiwanda.

Biashara ya kufungua Shule binafsi.

Biashara ya kufungua Vyuo binafsi.

Biashara za vituo vya kuuza mafuta.

Biashara za kuuza nafaka.

Biashara za maduka ya vifaa vya ujenzi.

Biashara ya Vituo Vya afya na hospitali binafsi.

Biashara ya Super Market.

Biashara za vifaa vya michezo.

Bank.

Biashara ya Uwakala wa Mabenki.

Biashara ya fedha kupitia uwakala wa mitandao ya simu.

Kuuza mitungi ya gesi na majiko ya gesi.

Na biashara nyinginezo.

3.0 HALI YA UTOAJI WA LESENI ZA BIASHA NACHINGWEA

CHATI KUONESHA HALI YA MAKUSANYO YATOKANAYO NA ADA ZA LESENI ZA BIASHARA KATIKA WILAYA YA NACHINGWEA

CHANGAMOTO

• Kuhama kimakazi kwa wafanyabiashara kutoka wilaya ya Nachingwea na  kwenda nje ya Nachingwea. 
• Kutokea kwa vifo kwa mfanyabiashara.
• Kuacha biashara.
• Biashara ya msimu zinazosajiliwa wakati wa mavuno ya kilimo cha ufuta na korosho - zizokuwa na muendelezo baada ya msimu kwisha na kuacha madeni (defaulters) kwenye mfumo wa kielektroniki wa kukusanyia mapato. Mf; Biashara.
• Kufilisika.
• Kubadilika kwa taratibu mbalimbali za biashara.
• TAARIFA YA UGAWAJI WA VITAMBULISHO VYA WAFANYABIASHARA WADOGO NA WATOA HUDUMA WADOGO (WAMACHINGA).
•  
•  

•  
• CHANGAMOTO
•  
• Wajasiliamali wengi kutegemea kupata huduma ya vitambulisho vya mjasiriamali ofisi ya biashara na ofisi za watendaji kata tu hali ya kuwa mfumo kielektroniki wa vitambulisho vya mjasiriamali unapatikana kwenye simu za mkononi na wanaweza kujihudumia wenyewe hadi kufikia hatua ya kupata namba ya malipo na kuweza kulipia kitambulisho cha mjasiliamali.
• Wajasiriamali wengi shughuli zao za ujasiriamali hazina muendelezo, leo anakuwa na shughuli ya kijasiriamali ya kuhitaji kuwa na kitambulisho na baada ya muda mfupi shughuli hiyo inakosa muendelezo na kupoteza sifa ya kumiliki kitambulisho cha Mjasiriamali.
• Kuhama makazi kwa Mjasiriamali kutoka Wilaya ya Nachingwea na kuhamia wilaya nyingine.
• Kutokea kwa cha Kifo kwa Mjasiriamali.

MASOKO

Nachingwea ina jumla ya masoko manne yanayomilikiwa na Halmashauri ya Wilaya ya Nachingwea.Wanachi upata mahitaji yao mbalimbali kutoka katika masoko hayo. Mji wa Nachingwea Wakazi wake Wanaongezeke na hivyo kutakuwa na ongezeko la Masoko kadri idara ya Maliasili na ardhi inavyopima viwanja vya makazi ya Watu. Masoko yaliyopo kwa sasa ni:

1. SOKO KUU NACHINGWEA

2. SOKO LA VODA

3. SOKAO LA TUNDURU YA LEO

4. SOKO LA MATUNDA.

MABENKI

Nachingwea ina jumla ya benki tatu zinazotumiwa na wakazi wa Nachingwea.Kukua kwa teknolojia kumesaidia shughuli za kibenki kujitanua na kutoa furusa za wananchi kujiajiri kwa kuwa na Mawakala wa benki katika maeneo mbalimbali ya Halmashauri ya Nachingwea na kuwarahisishia wananchi kufanya malipo ya ankara mbalimbali, kutuma na kupokea fedha toka ndani na nje ya Nachingwea. Benki hizi ni:

1. NMB

2. CRDB

3. TCB

HUDUMA ZA FEDHA (MICROCREDIT)

Halmashauri ya Wilaya ya Nachingwea ina watoa huduma za kifedha (microcredit) wanaotambuliwa na serikali kwa leseni walizonazo toka Benki kuu ya Tanzania (BoT) na Brela wapatao kumi na moja ambao ofisi zao zipo Nachingwea Mjini katika mitaa tofautitofauti. Watoa huduma hawa utoa mikopo yao ya fedha kwa watumishi na watu mbalimbali na hivyo husaidia sekta ya biashara kwa wanufaika wa mikopo inayotolewa. Watoa huduma waliopo kwa sasa ni:

1.ABC BANK

2. MABOTO ENTERPRISES

3. SUMUNI CREDIT

4. CHOGO CREDIT

5. MAGERE CREDIT

6. WILIUM CREDIT

7.WICOM FINANCE LTD

8. TATA CREDIT

9. PLATNUM CREDIT

10. SILVER MICROFINANCE

11. FAIDIKA

MITANDAO YA MAWASILIANO

Halmashauri ya Nachingwea ina jumla ya mitandao ya mawasiliano sita na kufanya mawasiliano kupatikana kwa simu za kiganjani kwa wakazi wengi wanaoishi maeneo mbalimbali ya Nachingwea kuwasiliana kwa urahisi wakati wote. Aidha kupitia mitandao ya simu wanachi utumia fursa hiyo kujiajiri kwa kuwa Mawakala na kuwarahisishia wanachi kupata huduma ya kutuma na kupokea pesa kwa ndugu na marafiki kwa njia ya simu katika maeneo mbalimbali ya nachingwea nan je ya Nachingwea. Mitandao ya mawasiliano iliyopo kwa sasa ni:

1. TIGO

2. VODA

3. AIRTEL

4. HALOEL

5. TTCL

6. ZANTEL

4.0 HALI YA UWEKEZAJI

HALI YA UWEKEZAJI KATIKA SEKTA YA MADINI

• Aina za Madini zinazopatikana katika Wilaya ya Nachingwea
• Fursa zilizopo
• Kinachofanyika kwa sasa
• Changamoto zilizopo na Mikakati

Wilaya ya Nachingwea ni Wilaya iliyobarikiwa kuwa na madini ya aina nyingi. Kiwango cha uwekezaji kwa maana ya umiliki wa leseni za utafiti na uchimbaji/uchakataji pamoja na leseni za biashara ya madini ni cha chini. Miradi mingi ya utafiti na uchimbaji wa madini haiendelezwi ili kufikia hatua ya uchimbaji na hata wawekezaji wengi wenye leseni ndogo za uchimbaji hawazifanyii kazi (undeveloped).

Mada hii inalenga kuainisha aina za madini na maeneo yaliyopo katika Wilaya ya Nachingwea, fursa mbali mbali za uwekezaji zilizopo katika sekta ya madini katika Wilaya ya Nachingwea, pia taarifa hii itapambanua shughuli mbalimbali zinazofanyika katika sekta ya madini katika Wilaya hii. Na mwisho itabainisha changamoto mbalimbali zilizopo katika sekta ya madini katika Wilaya ya Nachingwea na kutoa maoni ya namna ya kutatua changamoto hizo.

AINA ZA MADINI ZINAZOPATIKANA KATIKA WILAYA YA NACHINGWEA

Madini yaliyopo katika Wilaya ya Nachingwea ni madini ya metali, vito, viwandani na madini ya ujenzi. Jedwali namba 1 linaonesha maeneo mbalimbali madini hayo yanapopatikana na hali halisi ya kinachoendelea kwa sasa katika maeneo hayo.

Jedwali na. 1: Aina za Madini yaliyopo katika Wilaya ya Nachingwea 

FURSA ZILIZOPO KATIKA SEKTA YA MADINI 

1. Fursa za moja kwa moja

Umiliki wa leseni za Kuchimba (SML, ML, PML)

Umiliki wa leseni za biashara ya Madini (Brokers na Dealers)

Umiliki wa mitambo ya kuchenjulia madini (cyanidation plant)

Umiliki wa mitambo ya uchimbaji kwa ajili ya kukodisha

Ufundi mitambo; mfano winchi, magari na mitambo ya aina nyingine

Chakula: Migahawa, hoteli na Mama Lishe

Ardhi/Nyumba: Ununuzi au ukodishaji wa maeneo kwa ajili ya uchimbaji, makazi au shughuli za kiufundi

Usafiri: Uwepo wa shughuli za usafirishaji

Kinachoendelea kwa sasa 

MAZAO YA BIASHARA

HALI YA UWEKEZAJI KATIKA SEKTA YA KILIMO ZAO LA KOROSHO

Hali ya uzalishaji wa zao la korosho

MIKAKATI YA KUENDELEZA UWEKEZAJI ZAO LA KOROSHO

Wilaya inafanya juhudi nyingi kuhakikisha uwekezaji mkubwa unafanyika. Juhidi hizo ni pamoja na kuanzisha mradi wa mbegu bora za zao la korosho kijiji cha Likwela kata ya Mkoka (mradi huu ushaanza msimu uliopita wa kilimo 2020/2021). Juhudi nyingine ni pamoja na kuendeleza viwanda na kuongeza ufanisi katika viwanda vya korosho.

4.2 UWEKEZAJI KATIKA SEKTA YA KILIMO ZAO LA UFUTA

Hali ya uzalishaji wa zao la ufuta

MIKAKATI YA KUENDELEZA UWEKEZAJI ZAO LA UFUTA

Wilaya inafanya juhudi nyingi kuhakikisha uwekezaji mkubwa unafanyika. Juhidi hizo ni pamoja na kuanzisha mradi wa mbegu bora za zao la ufuta kijiji cha Likwela kata ya Mkoka (mradi huu utaanza msimu ujao wa kilimo). Juhudi nyingine ni pamoja na kuendeleza viwanda na kuongeza ufanisi katika viwanda vya korosho.

4.2 Uwekezaji katika sekta ujasiliamali vikundi vya ujasiriamali 

Jumla ya vikundi 300 vya ujasiriamali vimesajiliwa. Vikundi hivi vinajishughulisha na shughuli mbalimbali za kiuchumi hasa Mama lishe, Bodaboda, VICOBA, kushona mavazi, ufugaji, kilimo, ufundi seremala, kuchomea chuma, usindikaji, kubangua korosho, uhunzi na uchongaji.

JEDWALI LA VIKUNDI VYA UJASILIA MALI

4.3 Uwekezaji katika sekta ya viwanda 

Jumla ya viwanda vidogo vidogo 134 vimesajiliwa hapa Wilayani.Shuguli kubwa ya viwanda hivi ni kutengeneza samani, ushonaji, usindikaji, Ubanguaji korosho na kusaga nafa.

JEDWALI KUONESHA VIWANDA 

3.4 Uwekezaji katika sekta kilimo cha mbogamboga

Licha ya kilimo cha mazao ya chakula na biashara, Wilaya pia ina maeneo makubwa na mazuri yanayofaa kwa kilimo cha mazao ya mbogamboga. Maeneo haya yana mabwawa ya umwagiliaji ila kuna changamoto ya uchakavu wa miundombinu

Jedwali 1: Maeneo ya kilimo cha mbogamboga

4.4 Uwekezaji katika sekta ya mifugo

Wilaya ina maeneo mengi na makubwa ya uwekezaji katika mifugo kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na. 1.

Jedwali 2: Vijiji vilivyopimwa nakutengwa eneo la malisho

Uwekezaji katika sekta ya Elimu

Halmashauri ya wilaya ya Nachingwea ina utaratibu wa kuwa na mradi mkubwa wa kujenga shule kubwa ya sekondari itakayoanzia kidato cha kwanza hadi cha sita, utaratibu wa kupata eneo la ujenzi wa shule hiyo unaendelea mkuu wa idara ya ardhi na maliasili anaendelea na utaratibu huo.

5.5 Maeneo ya uwekezaji yaliyotengwa 

Mbali na maeneo ya ufugaji, Wilaya ina maeneo mengi ya uwekezaji kama inavyoonekana kwenye Jedwali Na.2.

Jedwali 3: Maeneo ya uwekezaji

4.0 HITIMISHO

Nia ya Wilaya ni kuona kila mwananchi anapata fursa ya uwekezaji katika moja ya maeneo yaliyoainishwa. Ni matumaini kuwa, fursa ya nchi yetu kuingia katika uchumi wa kati tutaitendea haki wana Nachingwea. Mshikamano wetu utaleta chachu kubwa katika kuinua uchumi wa Wilaya yetu na nchi kwa ujumla.

Shukrani kwa wakuu wa idara na vitengo, Taasisi za serikali kwa ushirikiano mlioutoa wakati mawasiliano ya kupata takwimu zilizotumika kuandaa tarifa hii.

IMEANDALIWA NA AFISA BIASHARA NACHINGWEA